Ung thư não cấp độ 4: Tiên lượng, triệu chứng và điều trị

Ung thư não cấp độ 4 là giai đoạn nguy hiểm nhất của các bệnh lý u não ác tính, đặc biệt phổ biến ở nhóm u tế bào thần kinh đệm (glioblastoma). Ở giai đoạn này, khối u phát triển rất nhanh, xâm lấn sâu vào mô não và gây ra hàng loạt rối loạn về vận động, nhận thức và chức năng sống. Nhiều gia đình rơi vào hoang mang: “Ung thư não cấp độ 4 sống được bao lâu?”, “Liệu còn hy vọng điều trị không?”.

Với kinh nghiệm thực tế từ nhiều trường hợp điều trị tại các bệnh viện lớn, có thể khẳng định rằng: dù đây là giai đoạn cuối, nhưng việc nắm rõ triệu chứng, lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và chăm sóc đúng cách vẫn giúp cải thiện đáng kể chất lượng sống, thậm chí kéo dài thời gian sống thêm nhiều tháng đến vài năm. Bài viết này, Thuốc Ung Thư sẽ mang đến cho bạn cái nhìn toàn diện và thực tế nhất về ung thư não cấp độ 4.

Tổng quan về ung thư não cấp độ 4

Ung thư não cấp độ 4 là giai đoạn ác tính cao nhất trong phân loại u não của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Ở cấp độ này, khối u thường đã lan rộng, xâm lấn nhiều vùng chức năng của não, khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn và tiên lượng giảm rõ rệt.

Ung thư não cấp độ 4 là gì?

Ung thư não cấp độ 4 là giai đoạn cuối và nguy hiểm nhất của ung thư não, trong đó khối u phát triển nhanh chóng, có thể lan rộng và xâm lấn các vùng não khác hoặc di căn đến tủy sống. Ở giai đoạn này, các tế bào ung thư rất bất thường, có tốc độ phát triển và nhân lên nhanh chóng, có thể làm suy giảm chức năng thần kinh nghiêm trọng.

Đặc điểm của ung thư não cấp độ 4

• Phát triển nhanh chóng: Các tế bào khối u rất bất thường, phát triển và nhân lên với tốc độ rất cao.
• Lan rộng và xâm lấn: Khối u không chỉ khu trú ở một vị trí mà xâm lấn và lan rộng sang các vùng não xung quanh.
• Di căn: Có nguy cơ di căn theo dịch não tủy xuống tủy sống hoặc lan đến các cơ quan khác trong cơ thể như gan, phổi, xương.
• Tạo mạch máu mới: Một số loại khối u có khả năng tự sản sinh các mạch máu để hỗ trợ sự phát triển nhanh chóng của khối u.
• Tiên lượng xấu: Do tính chất nguy hiểm, giai đoạn này có tiên lượng rất hạn chế, thời gian sống thêm thường ngắn và việc điều trị dứt điểm là một thách thức lớn.

Chính những đặc điểm này khiến ung thư não cấp độ 4 trở thành một trong những bệnh lý thần kinh nguy hiểm nhất.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Đến hiện nay, khoa học vẫn chưa xác định nguyên nhân chính xác gây ung thư não. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu từ Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI) chỉ ra các yếu tố nguy cơ sau:

Yếu tố nguy cơ được công nhận

• Tiếp xúc phóng xạ liều cao: từng xạ trị vùng đầu cổ.
• Tiền sử gia đình có u não: một số hội chứng di truyền hiếm gặp.
• Yếu tố miễn dịch: suy giảm miễn dịch kéo dài.

Yếu tố nguy cơ đang được nghiên cứu

• Ô nhiễm môi trường
• Tia bức xạ từ thiết bị điện tử (chưa đủ chứng cứ)
• Hóa chất công nghiệp

Quan trọng: Đa số bệnh nhân ung thư não cấp độ 4 không có bất kỳ yếu tố nguy cơ rõ ràng nào, do đó việc phát hiện sớm càng trở nên khó khăn.

Cơ chế bệnh sinh

Quá trình hình thành ung thư não cấp độ 4 diễn ra theo nhiều giai đoạn:

• Tế bào đột biến gen sẽ làm mất khả năng kiểm soát tăng sinh.
• Xâm lấn mô xung quanh, phá hủy cấu trúc thần kinh.
• Hình thành mạch máu mới để nuôi khối u (quá trình angiogenesis).
• Tích tụ dịch gây phù não, tăng áp lực nội sọ dẫn đến đau đầu, nôn ói, rối loạn ý thức.
• Cơ chế bệnh sinh phức tạp giúp giải thích vì sao bệnh tiến triển nhanh và khó điều trị.

Triệu chứng ung thư não cấp độ 4

Các triệu chứng chính

• Đau đầu: Thường dữ dội, dai dẳng, nặng hơn vào buổi sáng hoặc khi vận động, không thuyên giảm dù dùng thuốc.
• Co giật: Các cơn co giật, động kinh có thể lặp lại và khó kiểm soát do khối u chèn ép gây tăng áp lực nội sọ.
• Yếu liệt hoặc tê bì: Yếu hoặc liệt nửa người, tay, chân hoặc các bộ phận khác của cơ thể do chèn ép dây thần kinh vận động.
• Rối loạn nhận thức: Mất trí nhớ, khó tập trung, lú lẫn, ảo giác hoặc suy giảm khả năng xử lý thông tin.
• Thay đổi tâm thần và hành vi: Kích động, bồn chồn, trầm cảm, hoang tưởng hoặc thay đổi tính cách đột ngột.

Đau dầu là triệu chứng ung thư não cấp độ 4

Các triệu chứng khác

• Vấn đề về ngôn ngữ: Khó nói, nói ngọng, nói lắp, hoặc không thể diễn đạt được ý của mình.
• Rối loạn thị giác: Nhìn mờ, nhìn đôi hoặc mất thị lực một phần.
• Vấn đề về thăng bằng và vận động: Mất thăng bằng, đi lại khó khăn hoặc loạng choạng.
• Buồn nôn và nôn: Thường xuyên cảm thấy buồn nôn, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Dấu hiệu toàn thân: Sụt cân nhanh, chán ăn, buồn ngủ, mệt mỏi nặng, suy nhược cơ thể.
• Các triệu chứng khác: Khó nuốt, suy giảm chức năng bàng quang. 

Những triệu chứng này có thể không xuất hiện đồng thời nhưng thường tiến triển nhanh và không ngừng tăng nặng ở giai đoạn cuối.

Xem thêm: Triệu chứng ung thư não ở trẻ em cha mẹ cần lưu ý

Chẩn đoán ung thư não cấp độ 4

Việc chẩn đoán chính xác giúp đánh giá mức độ lan rộng, loại u, khả năng phẫu thuật và tiên lượng sống.

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh tật của bệnh nhân để có cái nhìn tổng quan ban đầu.
• Chụp MRI (Cộng hưởng từ): Cung cấp hình ảnh chi tiết về mô mềm, giúp xác định chính xác vị trí, kích thước và mối tương quan của khối u với các mô xung quanh.
• Chụp CT (Cắt lớp vi tính): Cung cấp hình ảnh cắt lớp của cơ thể để xác định vị trí khối u và các tổn thương.
• Chụp PET-CT: Giúp đánh giá chuyên sâu hơn về tình trạng bệnh, mức độ hoạt động của khối u.
• Chụp động mạch não: Giúp nhận diện dấu hiệu xâm lấn của khối u vào mạch máu não.

Ung thư não cấp độ 4 sống được bao lâu?

Tiên lượng cho ung thư não giai đoạn 4 thường không khả quan, bởi đây là thời điểm khối u đã phát triển mạnh, xâm lấn sâu và gây ảnh hưởng trực tiếp đến các chức năng sống còn của não bộ. Thời gian duy trì sự sống ở mỗi bệnh nhân ung thư não giai đoạn 4 không giống nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: vị trí và kích thước khối u, tốc độ lan rộng sang các vùng não lân cận, thời điểm phát hiện bệnh, phác đồ điều trị đã áp dụng cũng như thể trạng tổng quát của người bệnh.

Trên thực tế, tỷ lệ sống sau 5 năm của bệnh nhân u não dao động từ 5% – 86% tùy loại u. Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển đến giai đoạn 4, con số này thường giảm đáng kể do khả năng kiểm soát khối u trở nên khó khăn hơn.

Điều trị ung thư não cấp độ 4 luôn là một thách thức lớn. Ở giai đoạn này, các tế bào ung thư không chỉ lan rộng trong nhu mô não mà đôi khi còn di căn đến những cơ quan khác, làm tăng nguy cơ biến chứng nguy hiểm và đe dọa trực tiếp tới tính mạng.

Nhìn chung, thời gian sống thêm của người bệnh phụ thuộc nhiều vào mức độ ảnh hưởng của khối u và khả năng đáp ứng với điều trị hỗ trợ. Để đánh giá chính xác tình trạng hiện tại và đưa ra tiên lượng cụ thể, bác sĩ cần tiến hành thăm khám toàn diện kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết như hình ảnh học, xét nghiệm mô bệnh học và đánh giá chức năng thần kinh.'

Người bệnh ung thư não cấp độ 4 cần được điều trị sớm để kéo dài tuổi thọ

Xem thêm: Ung thư não sống được bao lâu? Cách cải thiện tiên lượng

Các phương pháp điều trị ung thư não cấp độ 4

Các phương pháp điều trị chính

• Phẫu thuật: Mục tiêu chính là giảm áp lực nội sọ bằng cách loại bỏ một phần khối u, nhưng phẫu thuật thường không thể loại bỏ hoàn toàn do khối u đã lan rộng và xâm lấn sâu vào các mô não lành.
• Xạ trị: Sử dụng các chùm tia bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc làm teo khối u, đặc biệt được áp dụng khi khối u không thể phẫu thuật hoặc còn sót lại sau phẫu thuật.
• Hóa trị: Sử dụng thuốc hóa chất để ức chế sự phát triển và phân chia của tế bào ung thư, có thể dùng đường tiêm hoặc uống. 

Các phương pháp hỗ trợ và giảm nhẹ

• Thuốc điều trị nhắm mục tiêu: Là loại thuốc có khả năng tác động trực tiếp vào các protein hoặc gen thúc đẩy sự phát triển của khối u.
• Điều trị triệu chứng: Bao gồm các loại thuốc để kiểm soát các triệu chứng do khối u gây ra như:
• Thuốc giảm đau (ví dụ: Paracetamol, Morphine).
• Thuốc chống động kinh (ví dụ: Carbamazepine).
• Thuốc giảm phù não (ví dụ: Methylprednisolone).
• Liệu pháp miễn dịch: Kích thích hệ miễn dịch của cơ thể để chống lại các tế bào ung thư. 

Lưu ý

• Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tổng quát, vị trí và đặc điểm của khối u.
• Trong giai đoạn cuối, việc điều trị thường tập trung vào kiểm soát triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

Chăm sóc và hỗ trợ bệnh nhân ung thư não cấp độ 4

Ngoài điều trị y khoa, chăm sóc giảm nhẹ và hỗ trợ tinh thần đóng vai trò lớn trong việc kéo dài thời gian sống.

Dinh dưỡng

• Ăn mềm, dễ nuốt
• Tăng cường protein: thịt trắng, trứng, sữa, đậu
• Hạn chế đường ngọt, đồ chiên
• Chia khẩu phần nhỏ, nhiều bữa

Tâm lý – tinh thần

Người bệnh cần: chia sẻ, động viên, hạn chế cảm giác vô vọng, giúp duy trì tinh thần lạc quan. Gia đình đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Chăm sóc giảm nhẹ

• Kiểm soát đau
• Chăm sóc loét tì đè
• Hỗ trợ vận động nhẹ
• Tư vấn tâm lý

Theo dõi biến chứng nguy hiểm

• Co giật
• Tụt huyết áp
• Hôn mê
• Viêm phổi
• Nhiễm trùng

Bệnh nhân ung thư não cần được chăm sóc đặc biệt

Phòng ngừa và phát hiện sớm ung thư não

Không có biện pháp phòng ngừa tuyệt đối, nhưng có thể giảm rủi ro bằng cách:

Khi nào cần đi khám?

• Đau đầu kéo dài, tăng dần
• Co giật không rõ nguyên nhân
• Rối loạn hành vi
• Yếu liệt tay chân

Các xét nghiệm tầm soát

• MRI não (khi có triệu chứng nghi ngờ)
• Khám thần kinh định kỳ đối với người có nguy cơ cao

Lời khuyên bảo vệ sức khỏe não bộ

• Tránh tiếp xúc phóng xạ không cần thiết
• Duy trì lối sống lành mạnh
• Tập thể dục và ngủ đủ giấc

Xem thêm

• 7 Cách phòng ngừa ung thư não bạn nên biết
• Chế độ ăn tốt nhất cho bệnh nhân ung thư não

Kết luận

Ung thư não cấp độ 4 là giai đoạn nguy hiểm nhất, nhưng không đồng nghĩa với việc không còn hy vọng. Việc hiểu rõ bệnh, phát hiện triệu chứng sớm, lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp và chăm sóc đúng cách có thể giúp kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng sống đáng kể.

Bên cạnh đó, nếu bạn muốn hiểu sâu hơn về các bệnh lý ung thư cũng như các kiến thức hữu ích về sức khỏe, hãy truy cập vào fanpage Thuocungthu.net - Hiểu bệnh, hiểu thuốc để cập nhật những thông tin y khoa chính thống cũng như các mẹo bảo vệ sức khỏe.

FAQ – Câu hỏi thường gặp

Ung thư não cấp độ 4 có chữa khỏi được không?

Hiện tại chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn, nhưng điều trị đúng có thể kéo dài thời gian sống đáng kể.

Có nên phẫu thuật ở giai đoạn cuối không?

Nếu khối u còn khả năng phẫu thuật giảm áp → nên thực hiện để giảm triệu chứng.

Thuốc miễn dịch có hiệu quả không?

Có hiệu quả với một số bệnh nhân có biểu hiện PD-L1 cao hoặc đột biến phù hợp.

Ung thư não cấp độ 4 sống được bao lâu?

Trung bình 12–18 tháng, nhưng có bệnh nhân sống 2–5 năm nếu đáp ứng điều trị tốt.