Ung thư não có chữa được không? Giải đáp chi tiết

Ung thư não là một trong những căn bệnh phức tạp nhất của y học hiện đại. Nhiều người khi nghe chẩn đoán đều bàng hoàng và lập tức đặt ra câu hỏi lớn nhất: “Ung thư não có chữa được không?”. Đây là câu hỏi chính đáng, và câu trả lời không chỉ phụ thuộc vào mức độ bệnh, mà còn liên quan đến loại u, tốc độ tiến triển, phương pháp điều trị và khả năng đáp ứng của từng bệnh nhân.

Với hơn một thập kỷ tổng hợp dữ liệu từ Mayo Clinic, NCI (National Cancer Institute), cùng kinh nghiệm lâm sàng của nhiều bác sĩ chuyên khoa thần kinh – ung bướu, bài viết này Thuốc Ung Thư sẽ giúp bạn hiểu rõ khả năng chữa khỏi, tỷ lệ sống, và các phương pháp điều trị hiện đại nhất.

Ung thư não là gì? Phân loại và đặc điểm quan trọng cần biết

Ung thư não là sự hình thành khối u ác tính từ các tế bào trong mô não hoặc lan từ cơ quan khác đến não. Đây là dạng ung thư khó điều trị do não là cơ quan trung tâm điều khiển mọi hoạt động sống.

Ung thư não nguyên phát và ung thư não thứ phát

Ung thư não nguyên phát

• Xuất phát trực tiếp từ các mô trong não: tế bào thần kinh đệm (glioma), màng não (meningioma), tế bào Schwann…
• Chiếm khoảng 25% tổng số u não ác tính.
• Một số loại có thể điều trị hiệu quả, nhất là khi phát hiện sớm.

Ung thư não thứ phát (di căn não)

• Do ung thư từ nơi khác di căn lên não, thường gặp nhất từ phổi, vú, hắc tố, đại tràng.
• Chiếm 75% tổng số ca u não ác tính – theo Đại học Johns Hopkins.
• Nhìn chung khó chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát tiến triển.

Ung thư não là bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe

Các loại ung thư não phổ biến

Dưới đây là bảng tóm tắt các loại thường gặp và mức độ ác tính:

Loại u	Mức độ ác tính	Đặc điểm
Glioblastoma (GBM)	Rất cao	Phát triển nhanh, tiên lượng thấp
Astrocytoma độ I–II	Thấp–Trung bình	Có thể phẫu thuật triệt để
Meningioma ác tính	Trung bình	Thường gặp ở nữ
U tế bào thần kinh đệm trẻ em	Thấp	Khả năng chữa khỏi cao

Cơ chế hình thành khối u trong não

Ung thư não xảy ra khi các tế bào mất kiểm soát, phát triển bất thường và tạo thành khối u. Khối u chèn ép mô não gây triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, thay đổi hành vi, yếu liệt…

Ung thư não có chữa được không?

Để trả lời câu hỏi ung thư não có chữa được không, cần nhìn vào 3 yếu tố then chốt: Loại u, giai đoạn phát hiện và khả năng phẫu thuật và đáp ứng điều trị

Tiêu chí đánh giá khả năng chữa khỏi

Các trung tâm ung thư hàng đầu (Mayo Clinic, MD Anderson) thường dựa trên các yếu tố:

• Vị trí khối u: u ở vùng có thể phẫu thuật thường có tiên lượng tốt hơn
• Kích thước: u < 3cm có khả năng loại bỏ cao
• Mức độ ác tính WHO (Grade I – IV)
• Tuổi và sức khỏe bệnh nhân
• U nguyên phát hay di căn

Tỷ lệ chữa khỏi theo từng loại u

Một số dạng u não có tỷ lệ chữa khỏi cao, ví dụ:

Loại u	Khả năng chữa khỏi ước tính
Astrocytoma độ I	90–95% sau phẫu thuật
Oligodendroglioma	70% kiểm soát lâu dài
Meningioma lành tính	>95% khỏi hoàn toàn
Glioblastoma (GBM)	Rất thấp (5–10%)

Tuy nhiên, không phải tất cả ung thư não đều không chữa được và có một số loại có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm và phẫu thuật triệt để.

Liệu ung thư não có chữa được không?

Ung thư não sống được bao lâu theo giai đoạn?

• Giai đoạn 1–2: tiên lượng rất tốt, có thể chữa khỏi
• Giai đoạn 3: khả năng kiểm soát dài hạn còn phụ thuộc phác đồ
• Giai đoạn 4: mục tiêu chính là kéo dài thời gian sống và giảm triệu chứng

Xem thêm: Ung thư não sống được bao lâu? Cách cải thiện tiên lượng

Khi nào ung thư não được xem là không thể chữa khỏi?

• U ác tính cao như GBM
• U xâm lấn sâu không thể phẫu thuật
• Ung thư não di căn từ cơ quan khác
• Tế bào kháng hoàn toàn với xạ trị/hóa trị

Các phương pháp điều trị ung thư não hiện nay

Ung thư não có chữa được không còn phụ thuộc vào phác đồ điều trị. Hiện nay, 5 nhóm phương pháp chính đang được áp dụng.

Phẫu thuật loại bỏ khối u

Đây là phương pháp quan trọng nhất cho các trường hợp u nguyên phát.

Ưu điểm:

• Loại bỏ được 60–95% thể tích u
• Giảm áp lực nội sọ
• Tăng hiệu quả xạ trị – hóa trị sau mổ

Kỹ thuật hiện đại:

• Phẫu thuật định vị Navigation
• Mổ não thức tỉnh (Awake surgery)
• MRI nội mổ

Xạ trị – nguyên lý, hiệu quả, hạn chế

Xạ trị phá hủy DNA tế bào ung thư. Áp dụng cho hầu hết bệnh nhân sau mổ.

Kỹ thuật mới:

• IMRT
• CyberKnife
• Gamma Knife

Hóa trị và điều trị nhắm trúng đích

• Hóa trị thường dùng Temozolomide (TMZ), hiệu quả cao với khối u có MGMT methyl hóa.
• Điều trị nhắm mục tiêu giúp kiểm soát ung thư di căn não tốt hơn (ví dụ: Osimertinib trong ung thư phổi di căn não).

Liệu pháp miễn dịch

• Các thuốc như Pembrolizumab, Nivolumab cho thấy khả năng kéo dài thời gian sống ở một số bệnh nhân.

Phương pháp điều trị ung thư não dựa vào nhiều yếu tố khác nhau

Xem thêm: Hướng dẫn các phương pháp điều trị ung thư não hiệu quả

Ung thư não có chữa được không theo từng giai đoạn?

Khả năng chữa khỏi ung thư não phụ thuộc mạnh vào việc phát hiện sớm hay muộn. Dưới đây là phân tích chi tiết theo từng giai đoạn dựa trên phân độ của WHO và dữ liệu từ NCI (National Cancer Institute).

Giai đoạn 1

• U thường lành tính hoặc ác tính thấp (Low-grade).
• Khối u giới hạn, chưa xâm lấn mô lân cận.
• Phẫu thuật có thể loại bỏ trên 90–100% thể tích u.

Ở giai đoạn 1, ung thư não hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phẫu thuật triệt để và theo dõi đúng phác đồ.

Giai đoạn 2

• U bắt đầu tăng sinh mạnh hơn nhưng vẫn trong phạm vi có thể can thiệp.
• Tỷ lệ tái phát thấp nếu kết hợp phẫu thuật + xạ trị.

Người bệnh phát hiện ở giai đoạn 2 vẫn có cơ hội kiểm soát lâu dài, tỷ lệ sống 10 năm có thể đạt 60–80%.

Giai đoạn 3

• U xâm lấn mô sâu, tăng sinh nhanh.
• Khả năng phẫu thuật triệt để giảm xuống.
• Cần kết hợp đa mô thức: phẫu thuật + xạ trị + hóa trị.

Giai đoạn này, mục tiêu điều trị là giảm kích thước u, kéo dài thời gian sống và kiểm soát triệu chứng.

Giai đoạn 4

• Đây là giai đoạn ác tính cao nhất (như Glioblastoma).
• Khối u lan rộng, khó phẫu thuật triệt để.
• Điều trị hướng đến: kiểm soát đau đầu, cải thiện vận động, giảm phù não và kéo dài chất lượng cuộc sống

Dù không thể chữa khỏi, nhưng nhiều bệnh nhân vẫn sống thêm nhiều tháng đến vài năm khi tuân thủ phác đồ hiện đại.

Dấu hiệu phát hiện sớm giúp tăng cơ hội chữa khỏi

Phát hiện sớm có thể tăng 3–5 lần khả năng chữa khỏi. Một số triệu chứng ban đầu thường bị nhầm lẫn với stress hoặc rối loạn thần kinh nhẹ.

Triệu chứng thần kinh ban đầu

• Đau đầu âm ỉ, tăng dần theo thời gian
• Buồn nôn, ói vào buổi sáng
• Mờ mắt, giảm thị lực đột ngột
• Khó tập trung, giảm trí nhớ
• Co giật ở người chưa từng bị động kinh

Dấu hiệu nặng cần khám ngay

• Yếu liệt nửa người
• Nói khó hoặc méo miệng
• Mất thăng bằng, chóng mặt dữ dội
• Thay đổi tính cách, hành vi bất thường

Xem thêm: 12 dấu hiệu ung thư não dễ nhận biết sớm

Khi nào nên tầm soát ung thư não?

Tầm soát được khuyến nghị khi có: tiền sử gia đình mắc u não, tiếp xúc bức xạ liều cao, mắc bệnh di truyền như Li-Fraumeni.

Chẩn đoán ung thư não

Chụp MRI não

• Công cụ chính xác nhất (90–95%)
• Đánh giá kích thước, vị trí, mức độ xâm lấn
• MRI khuếch tán, MRI tưới máu giúp phân tích mức độ ác tính

CT Scan

• Hiệu quả trong trường hợp cấp cứu
• Tìm xuất huyết, phù não

Sinh thiết u não

• Là thủ thuật quan trọng để xác định loại tế bào ung thư
• Dựa vào kết quả sinh thiết để đưa ra phác đồ tối ưu

Xét nghiệm di truyền phân tử

• IDH1/IDH2
• 1p/19q codeletion
• MGMT methylation

Những chỉ số này giúp tiên lượng bệnh chính xác và chọn thuốc phù hợp.

Xem thêm: Các phương pháp chẩn đoán ung thư não hiện nay

Có thể phòng ngừa ung thư não không?

Ung thư não không thể phòng ngừa hoàn toàn, nhưng các biện pháp dưới đây có thể giảm nguy cơ:

Yếu tố nguy cơ có thể hạn chế

• Tránh tiếp xúc bức xạ ion hóa
• Giảm ô nhiễm không khí trong môi trường làm việc
• Hạn chế tiếp xúc hóa chất độc hại

Lối sống giảm nguy cơ

• Ăn uống lành mạnh (nhiều rau xanh, omega-3)
• Tập thể dục đều đặn
• Ngủ đủ giấc
• Tránh hút thuốc và rượu bia quá mức

Tầm soát và khám thần kinh định kỳ

Không phải ai cũng cần tầm soát, nhưng trong một số trường hợp cần khám định kỳ 6–12 tháng:

• Người mắc hội chứng di truyền
• Người từng xạ trị vùng đầu cổ
• Người có triệu chứng thần kinh kéo dài

Khi nào cần đến bác sĩ ngay?

• Đau đầu tăng dần
• Yếu liệt
• Co giật
• Thay đổi hành vi bất thường

Xem thêm:

• Các giai đoạn ung thư não và tiên lượng từng giai đoạn

Kết luận

Tóm lại, ung thư não có chữa được không còn phụ thuộc vào loại u, mức độ ác tính và thời điểm phát hiện. Nhiều trường hợp u não phát hiện sớm hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả, thậm chí khỏi hẳn, trong khi những dạng ác tính cao vẫn có thể được kiểm soát bằng phác đồ hiện đại. Điều quan trọng nhất là nhận biết dấu hiệu bất thường, thăm khám kịp thời và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để tối ưu cơ hội hồi phục.

Bên cạnh đó, nếu bạn muốn hiểu sâu hơn về các bệnh lý ung thư cũng như các kiến thức hữu ích về sức khỏe, hãy truy cập vào fanpage Thuocungthu.net - Hiểu bệnh, hiểu thuốc để cập nhật những thông tin y khoa chính thống cũng như các mẹo bảo vệ sức khỏe.

Giải đáp nhanh các câu hỏi thường gặp (FAQ)

Ung thư não có lây không?

Không. Đây là bệnh do đột biến tế bào, không lây qua tiếp xúc hay di truyền.

Có nên phẫu thuật tất cả khối u não?

Không phải mọi khối u đều cần mổ. Một số u nhỏ, vị trí nguy hiểm có thể ưu tiên xạ trị hoặc theo dõi định kỳ.

Ung thư não có di truyền không?

Khoảng 5–10% có yếu tố di truyền. Tuy nhiên đa số là đột biến tự phát.

Trẻ em bị ung thư não có chữa được không?

Một số loại u não ở trẻ có tiên lượng tốt hơn người lớn, đặc biệt là u tế bào thần kinh đệm độ thấp.