Các khối u tủy sống: Triệu chứng bạn không nên bỏ qua

U tủy sống là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhưng ít được người bệnh nhận biết sớm. Theo thống kê từ Hiệp hội Thần kinh Hoa Kỳ (American Association of Neurological Surgeons, 2024), khoảng 5–10 người/1 triệu dân mỗi năm được chẩn đoán mắc các khối u tủy sống, trong đó u ác tính chiếm khoảng 15–20%. Điều đáng lo ngại là nhiều trường hợp phát hiện muộn, dẫn đến các biến chứng nặng như tê liệt, mất kiểm soát bàng quang – ruột, hoặc đau dữ dội kéo dài. Bài viết này, Thuốc Ung Thư sẽ cung cấp một cái nhìn toàn diện về các khối u tủy sống, từ định nghĩa, triệu chứng, chẩn đoán, đến phương pháp điều trị giúp bạn nhận biết sớm và hành động kịp thời.

U tủy sống là gì?

U tủy sống là các khối u phát triển bên trong hoặc xung quanh tủy sống, có thể trực tiếp phá hủy mô tủy hoặc gây chèn ép tủy và rễ thần kinh, dẫn đến các rối loạn vận động, cảm giác hoặc chức năng thần kinh khác. Tùy theo vị trí phát triển, các khối u tủy sống thường được chia thành hai loại chính:

U nội tủy

U nội tủy hình thành ngay trong nhu mô tủy và thường gặp nhất là u tế bào thần kinh đệm, bao gồm u tế bào hình sao hoặc u màng ống nội tủy. Những khối u này có khả năng xâm nhập và phá hủy trực tiếp mô tủy, đôi khi lan rộng qua nhiều đoạn tủy hoặc gây ra tình trạng rỗng tủy. Chính đặc điểm xâm lấn này khiến việc điều trị u nội tủy trở nên phức tạp và đòi hỏi can thiệp chuyên môn cao.

U ngoài tủy

U ngoài tủy phát triển bên ngoài nhu mô tủy, có thể nằm trong hoặc ngoài màng cứng. Trong đó, hầu hết các khối u trong màng cứng là lành tính, phổ biến nhất là u màng tủy và u sợi thần kinh. Ngược lại, các khối u ngoài màng cứng có thể là di căn từ ung thư các cơ quan khác như phổi, vú, tuyến tiền liệt, thận, tuyến giáp hoặc các loại lymphoma (ví dụ sarcoma tế bào võng mạc, u lympho Hodgkin, ung thư biểu mô lympho). Dù là lành tính hay ác tính, u ngoài tủy vẫn có thể gây tổn thương thần kinh nghiêm trọng do chèn ép tủy hoặc rễ thần kinh.

Các khối u tủy sống gồm u nội tủy và u ngoài tủy

Triệu chứng của các khối u tủy sống

Đau thường là dấu hiệu xuất hiện sớm nhất khi có các khối u tủy sống, đặc biệt là những khối u nằm ngoài màng cứng. Cơn đau thường tăng dần theo thời gian, không phụ thuộc vào vận động và có thể trở nên nặng hơn tùy vào tư thế cơ thể. Đau thường bắt đầu ở lưng và lan theo đường chi phối cảm giác trên da. Đối với những bệnh nhân có tiền sử khối u nguyên phát ở vú, phổi, tuyến giáp, tuyến tiền liệt, thận hoặc u lympho, việc xuất hiện đau lưng không rõ nguyên nhân nên được đánh giá kỹ càng để loại trừ khả năng u tủy sống. Ngoài đau, người bệnh đôi khi có thể gặp các triệu chứng toàn thân như sốt, mệt mỏi, lú lẫn hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân.

Các dấu hiệu thần kinh thường xuất hiện muộn hơn nhưng lại mang tính cảnh báo quan trọng. Người bệnh có thể gặp tình trạng co cứng cơ, yếu hoặc liệt cơ, mất kiểm soát đại tiểu tiện và rối loạn cảm giác ở vùng tủy bị ảnh hưởng và các khu vực phía dưới. Thường các triệu chứng này xuất hiện ở cả hai bên cơ thể và có thể tiến triển nhanh, dẫn đến liệt chân và mất kiểm soát chức năng đại tiểu tiện nếu không được can thiệp kịp thời.

Ngoài ra, các triệu chứng do chèn ép rễ thần kinh cũng rất phổ biến, bao gồm đau, cảm giác tê rần hoặc dị cảm. Nếu tình trạng chèn ép kéo dài, người bệnh có thể bị mất cảm giác, yếu cơ và teo cơ dọc theo đường chi phối của rễ thần kinh bị ảnh hưởng. Việc nhận biết sớm những dấu hiệu này là cực kỳ quan trọng để phát hiện và điều trị các khối u tủy sống kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.

Xem thêm: Nhận biết sớm các dấu hiệu ung thư tủy sống

Chẩn đoán các khối u tủy sống như thế nào?

Việc chẩn đoán các khối u tủy sống đòi hỏi sự kết hợp giữa nhiều phương pháp y khoa nhằm xác định chính xác vị trí, kích thước và tính chất của khối u. Dưới đây là các phương pháp thường được áp dụng:

Xét nghiệm máu

Tủy xương là nơi sản xuất các tế bào máu quan trọng, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Do đó, xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện những bất thường tiềm ẩn trong tủy xương, từ đó gợi ý sự hiện diện của các khối u. Đây là bước ban đầu quan trọng trong quá trình đánh giá sức khỏe tủy xương.

Sinh thiết tủy xương

Khi cần chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết tủy xương. Trong quá trình này, một mẫu nhỏ tủy xương sẽ được lấy và gửi đến phòng xét nghiệm. Tại đây, các chuyên gia sẽ quan sát dưới kính hiển vi để phát hiện những tế bào bất thường hoặc dấu hiệu đặc trưng của các khối u tủy sống. Phương pháp này giúp bác sĩ phân loại u và đưa ra chiến lược điều trị phù hợp.

Chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh là bước then chốt để đánh giá mức độ và vị trí của các khối u tủy sống. Một số kỹ thuật thường được sử dụng bao gồm:

• Chụp X-quang: Giúp phát hiện những thay đổi bất thường ở cấu trúc xương xung quanh tủy sống.
• Chụp CT (Computed Tomography): Cung cấp hình ảnh chi tiết về xương và mô mềm, hỗ trợ xác định khối u.
• MRI (Magnetic Resonance Imaging): Là phương pháp ưu việt nhất để quan sát tủy sống, giúp phát hiện khối u sớm và đánh giá mức độ chèn ép dây thần kinh.
• PET CT: Giúp đánh giá hoạt động trao đổi chất của khối u, từ đó phân biệt các khối u lành tính hay ác tính.

Ngoài các xét nghiệm trên, trong quá trình điều trị, bác sĩ có thể thực hiện thêm các kiểm tra lặp lại để theo dõi hiệu quả điều trị và sự tiến triển của các khối u tủy sống.

Chẩn đoán các khối u tủy sống bằng cách xét nghiệm máu

Xem thêm

• Phẫu thuật ung thư tủy sống là gì? Các phương pháp điều trị hiện nay
• Phác đồ điều trị ung thư tủy sống hiện nay
• Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân ung thư tủy sống đúng cách

Kết luận

Tóm lại, các khối u tủy sống có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, từ rối loạn vận động, rối loạn cảm giác cho đến yếu liệt cơ, làm ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hiệu quả điều trị phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại u, mức độ tiến triển, thời điểm phát hiện, tuổi tác và tình trạng sức khỏe tổng thể. Việc chẩn đoán sớm đóng vai trò then chốt. Khi được phát hiện kịp thời, người bệnh thường đáp ứng tốt hơn với phác đồ điều trị, đồng thời giảm nguy cơ tái phát trong tương lai. Vì vậy, nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào liên quan đến hệ thần kinh hoặc cột sống, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và can thiệp đúng lúc.

Bên cạnh đó, nếu bạn muốn hiểu sâu hơn về các bệnh lý ung thư cũng như các kiến thức hữu ích về sức khỏe, hãy truy cập vào fanpage Thuocungthu.net - Hiểu bệnh, hiểu thuốc để cập nhật những thông tin y khoa chính thống cũng như các mẹo bảo vệ sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. U tủy sống có di truyền không?

Một số loại u, đặc biệt trong hội chứng NF1 hoặc NF2, có yếu tố di truyền. Tuy nhiên phần lớn u tủy sống xuất hiện tự phát.

2. Triệu chứng u tủy sống thường xuất hiện ở đâu trước tiên?

Thường là đau lưng hoặc cổ âm ỉ, tê bì hoặc yếu cơ chi tương ứng với vùng tủy bị chèn ép.

3. Phẫu thuật có thể điều trị hoàn toàn không?

Với u lành tính, phẫu thuật có thể loại bỏ gần như hoàn toàn. U ác tính có thể cần kết hợp xạ trị hoặc hóa trị.

4. MRI và CT scan khác nhau thế nào?

MRI cho hình ảnh chi tiết tủy sống, mô mềm và dây thần kinh. CT tập trung vào cấu trúc xương, ít chi tiết về mô mềm.

5. Làm sao phòng ngừa tái phát u tủy sống?

Tuân thủ lịch tái khám định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh, và theo dõi triệu chứng sớm.