Ung thư máu là một loại ung thư ác tính, xuất hiện khi cơ thể bắt đầu có hiện tượng gia tăng bạch cầu đột biến. Những dấu hiệu của bệnh rất đa dạng, người mắc ung thư tế bào máu sẽ thường xuyên sốt. Ở giai đoạn đầu người bệnh liên tục sốt cao, tần suất tăng dần hoặc một vài trường hợp khác biến mất sau đó. Hiểu biết về dấu hiệu và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh lường trước được mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Ung thư máu là bệnh gì?
Bệnh ung thư máu (bệnh bạch cầu cấp) là bệnh lý xảy ra do các tế bào máu bị ung thư hóa trong quá trình tạo ra tế bào, chúng sẽ được nhân lên rất nhanh và nếu không được điều trị kịp thời nó sẽ ứ đọng trong tủy xương, cản trở quá trình tạo ra các tế bào máu bình thường tiếp theo.
Ung thư máu là bệnh phổ biến ở trẻ em, chiếm khoảng 30% số bệnh nhi ung thư. Bệnh thường đi kèm với sự sụt giảm, triệt tiêu lớn số lượng các tế bào máu (hồng cầu). Nếu không được điều trị sớm thì tỷ lệ tử vong ở các bệnh nhân mắc bệnh này rất cao.
Bệnh ung thư máu không phải là một bệnh lý đơn lẻ mà bao gồm nhiều loại bệnh, bao gồm:
- Bạch cầu cấp dòng tủy (AML): Do các tế bào dòng tủy bị ung thư hóa như bạch cầu hạt, hồng cầu, tiểu cầu mà không phải lympho
- Bạch cầu cấp dòng lympho (ALL): Do tế bào lympho bị tổn thương ung thư.
- Bạch cầu cấp trẻ em thường gặp ở dòng này hơn là dòng tủy.
Nguyên nhân gây bệnh
Hiện nay các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây ung thư máu, tuy nhiên đã tìm được một số yếu tố làm tăng nguy cơ gây bệnh như:
- Bệnh nhân ung thư điều trị bằng hóa xạ trị, thuốc.
- Người có tiếp xúc với nguồn phóng xạ như nạn nhân bom nguyên tử, nổ lò hạt nhân, rò rỉ phóng xạ hoặc bệnh nhân điều trị xạ trị.
- Người làm việc trong môi trường tiếp xúc với nhiều hóa chất độc hại như formaldehyde, benzene,…
- Người mắc hội chứng, bệnh thay đổi gene như bệnh về máu, hội chứng di truyền, bệnh virus,…
Những triệu chứng của bệnh
Triệu chứng bệnh ung thư máu phụ thuộc nhiều vào số lượng các tế bào bạch cầu ác tính có trong máu cũng như cả vào vị trí các tế bào này gây ảnh hưởng tới cơ thể.
Vì thế nên người bệnh ở thể bệnh nào thì các triệu chứng ở thể bệnh ấy cũng khác nhau.
- Chảy máu cam: Chảy máu cam là hiện tượng khá thường gặp nhưng nếu trong trường hợp chảy máu nhiều, liên tục nhiều ngày thì ngay lập tức phải khám bệnh càng sớm càng tốt bởi đây có thể là hệ quả của việc suy giảm số lượng tiểu cầu – tế bào có tác dụng cầm máu.
- Đốm đỏ: Đốm đỏ hoặc tím trên da là hệ quả của việc sụt giảm số lượng tiểu cầu trong cơ thể.
- Nhức đầu: Nhức đầu dữ dội, đi kèm đó là hiện tượng đổ mồ hôi, da dẻ xanh xao. Do sự suy thoái lưu lượng máu đưa lên não khiến cho não không được cung cấp đủ oxy nên gây đau đầu.
- Đau xương là một trong những triệu chứng chính của ung thư máu. Các cơn đau có thể xuất hiện tùy theo mức độ nặng hay nhẹ của bệnh và thường xuất hiện ở các khớp xương chân, đầu gối, cánh tay và lưng.
- Sưng hạch bạch huyết: Đây là triệu chứng thường thấy ở bệnh nhân ung thư máu, tuy nhiên nó không gây đau.
- Da xanh xao, cơ thể luôn có cảm giác mệt mỏi
- Sốt cao thường xuyên: Triệu chứng này xảy ra do bệnh nhân mắc ung thư máu bị suy giảm trầm trọng khả năng miễn dịch
- Đau bụng: Khi ung thư máu đã di căn đến gan và lá lách, nó có thể gây sưng tấy ở các bộ phận này. Do đó, bệnh nhân thường có cảm giác đau bụng, đầy hơi, mất cảm giác ngon miệng, buồn nôn, hoặc ói mửa.
Chuẩn đoán ung thư máu
Triệu chứng lâm sàng
- Dễ bị nhiễm khuẩn
- Thiếu máu
- Chảy máu
- Chứng thâm nhiễm
- Hội chứng loét và hoại tử miệng, họng
Xét nghiệm
- Xét nghiệm tế bào máu-xét nghiệm máu
- Xét nghiệm tủy – chọc hút tủy xương
- Phân tích huyết thanh và nước tiểu- xét nghiệm hóa sinh
- Xét nghiệm phân loại tế bào – kháng nguyên bề mặt tế bào
- Xét nghiệm tìm bất thường gen- tìm bất thường nhiễm sắc thể.
Các giai đoạn của bệnh
Các giai đoạn của bệnh ung thư được phân chia theo cơ sở di căn, các giai đoạn khác nhau có các thang điểm khác nhau, từ đó xác định được sự phát triển của ung thư theo giai triệu chứng và tỷ lệ di căn.
Giai đoạn 1
- Giai đoạn 1 của ung thư máu bao gồm sự mở rộng các hạch bạch huyết.
- Các hạch bạch huyết mở rộng do sự gia tăng đột ngột của số lượng lympho. Giai đoạn này nếu phát hiện ra sớm thì tỷ lệ chữa khỏi khá cao bởi ung thư vẫn chưa lây lan hoặc ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào khác.
Giai đoạn 2
- Ung thư máu đã lây lan đến lá lách, gan và hạch bạch huyết. Dù không phải tất cả các cơ quan đều bị ảnh hưởng một lúc nhưng chắc chắn một trong số các cơ quan đã bị xâm lấn. Sự phát triển của lymphoc ở giai đoạn này tăng cao.
Giai đoạn 3
- Số lượng bạch cầu gia tăng nhanh dẫn đến tình trạng thiếu máu. Ung thư tiếp tục xâm lấn sang các cơ quan khác. Ở giai đoạn này, đã có ít nhất hai cơ quan khác bị xâm lấn.
Giai đoạn 4
- Đây là giai đoạn cực kỳ nguy hiểm và khó điều trị, người bệnh đến giai đoạn này có tỷ lệ sống không cao. Tỷ lệ tiểu cầu bắt đầu giảm nhanh chóng, đồng thời các tế bào ung thư đã lây lan đến phổi.
Điều trị ung thư máu
Điều trị ung thư máu phụ thuộc vào loại ung thư, tuổi tác, giai đoạn tiến triển, vị trí xảy ra ung thư và một số các yếu tố khác. Một vài phương pháp điều trị cho ung thư máu bao gồm:
Ghép tế bào gốc
- Ghép tế bào gốc là truyền các tế bào máu khỏe mạnh vào cơ thể. Các tế bào gốc có thể được thu thập từ tủy xương, máu lưu thông trong mạch máu và máu cuống rốn.
Hóa trị
- Hóa trị là sử dụng thuốc chống ung thư để can thiệp và ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư trong cơ thể. Đó là sự kết hợp của các loại thuốc. Điều trị bằng hóa trị có thể được chỉ định trước khi cấy ghép tế bào gốc.
Xạ trị
- Liệu pháp xạ trị được sử dụng để tiêu diệt tế bào ung thư, giảm đau hoặc giảm sự khó chịu. Điều trị bằng xạ trị cũng có thể được chỉ định trước khi ghép tế bào gốc.
Phòng ngừa ung thư máu
- Tránh tiếp xúc với hóa chất: Các loại hóa chất hư thuốc diệt cỏ, benzen.. là một trong những nguy cơ chính cho việc phát triển bệnh ung thư máu. Trong trường hợp bất khả kháng, cố gắng giảm thiểu thời gian tiếp xúc và mang đồ bảo hộ như găng tay, khẩu trang…
- Tránh tiếp xúc bức xạ: Bức xạ cũng có thể làm thay đổi các thành phần trong máu, vì vậy sẽ tốt hơn nếu giảm thiểu thời gian tiếp xúc với các tia nồng độ cao.
- Tập thể dục thường xuyên: Nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, tập các bài tập nhẹ nhàng, vừa sức bởi vì khoa học chứng minh rằng tập thể dục có thể ngăn ngừa ung thư, và ung thư máu cũng không phải ngoại lệ.
- Chế độ ăn uống hợp lý: Bệnh nhân nên ăn các loại thực phẩm như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả, đồng thời giảm thiểu tiêu thụ các chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.
Theo Pararx
Leave a reply