Các giai đoạn của HIV
HIV là bệnh truyền nhiễm có ảnh hưởng rất lớn đến hệ thống miễn dịch của cơ thể, nguy hiểm ở chỗ bệnh nhân dễ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội do tình trạng suy giảm miễn dịch. Ở các giai đoạn của HIV lại có những biểu hiện bệnh khác nhau, người bệnh cần nắm để có phương pháp điều trị kịp thời.
Các giai đoạn của HIV bao gồm:
- Giai đoạn cấp tính
- Giai đoạn không có triệu chứng
- Giai đoạn có triệu chứng nhẹ
- Giai đoạn tiến triển nặng (AIDS)
Giai đoạn cấp tính
Ở giai đoạn đầu của HIV, người bệnh có thể gặp các triệu chứng giống như cảm cúm, có thể là sốt nhẹ, khoảng 37,5 – 38,5 độ C ngay sau khi bị nhiễm.
Triệu chứng này thường kéo dài khoảng một tháng. Ngoài ra, người bệnh cũng có thể bị sốt, đau đầu, suy nhược, sưng hạch đặc biệt ở cổ và bẹn sau khi nhiễm từ 2 – 4 tuần. Phản ứng của hệ miễn dịch cũng có thể khiến người bệnh cảm thấy vô cùng mệt mỏi và buồn ngủ, thường cảm thấy đau cơ, khớp hoặc buồn nôn, tiêu chảy.
Đây là thời điểm virus di chuyển vào trong máu và bắt đầu nhân rộng với số lượng lớn. Các hiện tượng viêm, sưng chính là phản ứng của hệ miễn dịch. Nhưng không phải ai nhiễm HIV cũng xuất hiện những triệu chứng này. Các xét nghiệm sàng lọc thông thường cũng không xác định được bệnh nên giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn cửa sổ.
Giai đoạn không có triệu chứng
Ở giai đoạn này, người sống chung với HIV có thể không xuất hiện bất cứ triệu chứng nào. Lúc này, bạch cầu chỉ bị tiêu diệt một số lượng nhỏ không đáng kể. Nhưng thực chất, virus HIV vẫn tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Nhìn bề ngoài, không ai có thể biết được bệnh nhân đã bị nhiễm HIV, ngay cả chính bản thân người bệnh (nếu chưa xét nghiệm máu). Đối với những người không sử dụng thuốc điều trị HIV, giai đoạn này có thể kéo dài từ 10 năm hoặc dài hơn, nhưng bệnh sẽ tiến triển nhanh hơn. Những người phát hiện và sử dụng thuốc đúng cách mỗi ngày có thể trì hoãn tiến độ bệnh ở giai đoạn này trong nhiều thập kỷ vì thuốc có thể kìm hãm virus tấn công cơ thể.
HIV vẫn có thể lây truyền sang người khác trong giai đoạn này ngay cả khi họ không có triệu chứng nào. Và kể cả khi virus HIV trong người bệnh đang bị kìm hãm bằng thuốc điều trị thì sự lây truyền vẫn có thể xảy ra nhưng khả năng thấp hơn những người không điều trị.
Ở những giai đoạn tiếp theo, số lượng virus gia tăng, tấn công và tiêu diệt các tế bào của hệ miễn dịch mạnh mẽ và làm suy yếu cơ thể.
Giai đoạn có triệu chứng nhẹ
Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như: Sút cân nhẹ, loét miệng, phát ban sẩn ngứa, nhiễm herpes zoster, nhiễm khuẩn đường hô hấp trên tái phát, ví dụ như viêm xoang hoặc viêm tai tái diễn. Đây còn gọi là giai đoạn cận AIDS.
Giai đoạn tiến triển nặng
Giai đoạn này còn gọi là AIDS. Đây là giai đoạn cuối cùng của nhiễm HIV và cũng là kết thúc bi thảm khó tránh khỏi ở những người bệnh. Biểu hiện lâm sàng của AIDS là các rối loạn liên quan đến suy yếu hệ miễn dịch.
Người bệnh bắt đầu nổi hạch toàn thân kèm theo đó là những cơn sốt. Cùng với đó là các hiện tượng tiêu chảy kéo dài đến hơn một tháng, cùng sự sút cân mạnh (khoảng 10% thể trọng cơ thể). Do cơ thể mất đi hàng rào bảo vệ nên bất kỳ vi khuẩn, virus nào cũng có thể dễ dàng tấn công và gây bệnh.
Vào giai đoạn này, hệ miễn dịch bị tàn phá gần hết, người bệnh dễ dàng tử vong vì các nhiễm trùng cơ hội như viêm màng não, viêm phổi, viêm ruột hoặc ung thư hạch,… Giai đoạn này thường kéo dài không quá 2 năm, có một số thuốc được dùng nhưng chỉ giúp kéo dài sự sống thêm một thời gian ngắn, không thể hoàn toàn điều trị dứt bệnh.
Khi bệnh tiến triển nặng hơn, cơ thể người bệnh sụt cân mạnh, nấm miệng, u phổi phát triển không ngừng,… Các bệnh lý về cơ xương khớp hay viêm loét miệng, miệng bị hoại tử rất nhanh.
Ở những giai đoạn muộn về sau, khả năng sống sót sẽ thấp dần đi, cơ thể suy nhược, tiều tụy, không sức sống, khả năng tử vong cao.
Những yếu tố ảnh hưởng tới tiến triển của bệnh HIV
Các yếu tố làm tăng tốc độ tiến triển của bệnh
- Tuổi tác cao
- Triệu chứng trong HIV tiên phát
- Tình trạng dinh dưỡng thiếu cân đối
- Nhiễm trùng cơ hội (ví dụ: lao)
- Tải lượng virus tăng cao
- Tiêm chích ma túy.
Các yếu tố làm chậm tiến triển bệnh
- Điều trị kháng HIV bằng thuốc ARV
- Dự phòng nhiễm trùng cơ hội bằng cotrimoxazole.
Trung bình phải mất từ 5 – 10 năm từ khi bắt đầu nhiễm HIV đến khi bắt đầu cảm thấy ốm yếu hoặc có triệu chứng. Xác định số lượng CD4 là cách tốt nhất để đánh giá lượng mức độ ức chế miễn dịch cũng như xác định các giai đoạn của HIV.
Tuy nhiên, nếu không có xét nghiệm CD4 thì bệnh nhân hoàn toàn có thể dùng TLC và Phân giai đoạn lâm sàng theo hướng dẫn của WHO để đánh giá tình trạng của hệ miễn dịch và giai đoạn nhiễm HIV.
Những điều cần lưu ý
Các triệu chứng HIV thường không điển hình và rõ ràng trong những giai đoạn đầu của bệnh. Do đó, bạn không nên chủ quan mà cần đến ngay các cơ sở y tế làm xét nghiệm HIV nếu có sự tiếp xúc hay quan hệ tình dục với người nhiễm bệnh/ người nghi nhiễm bệnh.
Nếu không được phát hiện sớm và kiểm soát tốt ngay từ đầu, các triệu chứng HIV sẽ nhanh chóng tiến triển đến giai đoạn AIDS gây ra rất nhiều nguy hiểm. Tình trạng các bệnh lý thông thường cũng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn, nguy cơ mắc ung thư cao hơn ở những người nhiễm HIV.
Do HIV là bệnh nguy hiểm có khả năng lây lan nhanh chóng nên việc phát hiện và điều trị sớm HIV không chỉ giúp kéo dài tuổi thọ cho người bệnh mà còn là trách nhiệm với cộng động giúp làm giảm nguy cơ lây nhiễm.
Phòng ngừa nhiễm HIV/AIDS
- Hoạt động tình dục an toàn.
- Không dùng chung kim tiêm, đồ chơi tình dục, đồ cắt móng tay, dao cạo…
- Nên chọn những nơi uy tính để làm phẫu thuật và xăm mình. Đảm bảo các vật dụng được sử dụng đã được tiệt trùng.
- Khi người mẹ mang thai nhiễm HIV, nên thông báo sớm với bác sĩ để có phương pháp bảo vệ thai nhi không bị nhiễm bệnh.
HIV tiến triển qua nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn được đặc trưng bởi những đặc điểm khác nhau. Nhận biết được các giai đoạn của HIV giúp cho việc điều trị và phòng chống lây nhiễm virus đạt hiệu quả cao hơn.
Leave a reply